Schrif­te­lijke vragen: Van een groene inspi­ratie kathe­draal naar veel groene woningen?

Indiendatum: 11 feb. 2025
Antwoorddatum: 25 feb. 2025

Afgelopen week kwam naar buiten dat architect Winny Maas een tijdelijke groene kathedraal mag bouwen in de Spoorzone. Het doel is om burgers te inspireren naar de mogelijkheden over groen bouwen met de bijbehorende dillema’s en oplossingen. De Partij voor de Dieren roept al sinds haar oprichting ruim 20 jaar geleden om radicaal meer te vergroening in steden. Dit kunstwerk met het doel om te inspireren om te vergroenen past hier dan ook heel goed bij. Kunst heeft tenslotte de mogelijkheid om mensen aan (kritisch) het denken te zetten. Dat het geld wat de gemeente bijdraagt aan dit kunstwerk uiteindelijk bijdraagt aan een verdere vergroening van de stad is wat de Partij voor de Dieren betreft een goede besteding van middelen en een goede manier om duurzaamheid en kunst samen te laten gaan. Desondanks al die positiviteit wringt toch de schoen. Want het is heel fijn als burgers zich laten inspireren tot groen bouwen. Maar waar blijft de politieke vertaling? Daar heeft Partij voor de Dieren Tilburg nog een aantal vragen over;
 

1. De architect Winny Maas is bekend om zijn gebouwen waarin vergroening terug komt. Hij legt dan ook een focus op duurzaamheid en groen in zijn ontwerpen. Hoe wordt het college van B&W dan ook geïnspireerd door de Groene Kathedraal om de gebouwen in de gemeente
Tilburg verder te vergroenen?

Antwoord:
We verwachten en geloven sterk dat deze Groene Kathedraal ons gaat helpen om nieuwe inspiratie op te doen. Natuurlijk werken we al met het ‘klimaatscores nieuwbouwontwikkelingen’ om onder andere vergroening op en rond nieuwe bouwwerken te vergroten. Ook wordt er gewerkt aan de nota omgevingskwaliteit waarbij de vergroening in en rondom gebouwen als een belangrijk uitgangspunt wordt beschouwd. We kijken met open vizier naar nieuwe ontwikkelingen en kansen en zijn leergierig naar nieuwe mogelijkheden. De expertise en kennis van een internationale toparchitect als Winy Maas kan daarbij zeker helpen.

2. Is het college het met Partij voor de Dieren eens dat als er geen beleidsmatige vertaling komt vanuit de Groene Kathedraal naar de bebouwde omgeving in onze gemeente, de inspiratie die het kunstwerk beoogd, voor niets is geweest?

Antwoord:
Wij werken aan de beleidsmatige verankering van duurzaamheidsdoelen. In de klimaatscores nieuwbouw, de nota omgevingskwaliteit en het nog te ontwikkelen instrument toekomstbestendig bouwen wordt ons streven naar duurzaamheid, klimaatbestendigheid en vergroening vastgelegd. Deze documenten vormen de opstap naar het vertalen van deze duurzaamheidsdoelen naar door eenieder te hanteren uitgangspunten. Dit betreft een ‘opstap’, omdat er pas sinds het in werking treden van de Omgevingswet een wettelijk kader is om duurzaamheid mee te laten wegen in afwegingen over de fysieke leefomgeving, die publiekrechtelijk, in het omgevingsplan vastgelegd worden. In het verleden bood de Wet ruimtelijke ordening deze mogelijkheid niet, alleen ruimtelijke aspecten mochten in het kader van een goede ruimtelijke ordening verankerd worden in een bestemmingsplan. De Omgevingswet biedt wat dat betreft ruimere mogelijkheden. In de ‘Roadmap Omgevingsplan’ (18 juni 2024) hebben wij in beeld gebracht hoe wij het omgevingsplan, inclusief duurzaamheidsdoelen, tot stand willen brengen. In de planning is bijvoorbeeld de integratie van vastgesteld beleid voor de onderwerpen Duurzaamheidsbeleid nieuwbouw, Natuurinclusief bouwen, Klimaatadaptatie, de Stadsnatuurkaart Tilburg en de Warmtetransitie (transitievisie warmte) reeds benoemd. Hierbij gelden echter ook beperkingen: de gemeente mag ook onder de Omgevingswet geen eigen afweging maken over zaken die in hogere regelgeving zoals een Algemene Maatregel van Bestuur zijn vastgelegd. Dit betreft bijvoorbeeld energie prestatie-eisen die in het Besluit bouwwerken leefomgeving zijn geregeld.

3. Is het college voornemens om, wat betreft vergroening van de Tilburgse gebouwen, de expertise van Winny Maas in te roepen? Of welke andere toonaangevende partijen worden betrokken bij onze vergroeningsopgaves?

Antwoord:
Het ontwikkelen van expertise voor het vergroenen van gebouwen is nog volop in ontwikkeling. Deze Groene Kathedraal met als curator Winy Maas geeft de kans zijn ervaring en expertise juist nu dit in de Tilburgse spoorzone te tonen. We merken nu al dat externe partijen deze beweging met interesse volgen. Wij kijken zelf ook uit welke inzichten voor vergroening dit ons gaat brengen.

4. Het kunstwerk moet ervoor zorgen dat burgers geïnspireerd raken om te verduurzamen. Hoe gaat de gemeente dit faciliteren zowel qua regelgeving als financieel? Welke extra stappen zijn er nodig en mogelijk om verdere vergroening van gebouwen mogelijk te maken?

Antwoord:
De Groene Kathedraal nodigt en daagt bewoners en organisaties uit om discussie over maatschappelijk groene uitdagingen aan te gaan. Dit helpt in het nog meer activeren van de maatschappij, van burgers tot vastgoedontwikkelaars. Wij faciliteren de Groene Kathedraal omdat het ondersteunend en versterkend is aan de inzet dat we als stad serieus aan het vergroenen zijn. We verwachten voornamelijk dat het mensen tot denken aanzet doordat het (nieuwe) inzichten biedt. Daarnaast faciliteren we inwoners al op veel manieren bij het zelf vergroenen; bijvoorbeeld via geveltuinen en de tegeltaxi en ook via de subsidies voor klimaat adaptieve maatregelen, zoals groene daken. Tegelijkertijd is het zo dat we bij de ontwikkeling van nieuwbouwwoningen beperkt eisen kunnen stellen aan het realiseren van groene daken en gevels. Via de juiste expertise, goede voorbeelden en de goede samenwerking moeten we deze ambitie waarmaken. Daarbij is ook de inzet van fondsen per project te overwegen, denk bijvoorbeeld aan de subsidies vanuit het klimaatfonds voor duurzaam en circulair bouwen.

Uit het krantenartikel blijkt dat de 400.000 euro die de gemeente investeert naar de beplanting
gaat die na afbraak van het kunstwerk weer geplant gaat worden binnen de gemeente. 

5. De financiën en het aantal bomen, struiken etc. Komt dit bovenop de al bestaande plannen en budgetten met betrekking tot de vergroening van de gemeente? Of is dit een extra schepje erbij?

Antwoord:
De dekking van de gevraagde financiën voor het vergroenen van de kathedraal van 400.000 euro komen uit twee budgetten. Het 013 parken programma en het co-financieringsfonds (niet met het specifieke doel groen). In de Spoorzone zijn we voornemens de omgeving te vergroenen. Als we deze investering bijvoorbeeld hiervoor deels kunnen laten revolveren, dan zou het kunnen zijn dat we vervolgens minder aanspraak hoeven maken op andere budgetten. We sturen kortom maximaal op het opnieuw benutten van het groen voor de stad.

6. Welke soort beplanting gaat er gebruikt worden? Past dit bij de hier voorkomende soorten? Wanneer wordt de beplanting van de Kathedraal overgebracht naar hun uiteindelijke locatie?

Antwoord:
De gemeente gaat met de stichting en de curator in gesprek om nader te bezien wat de beste bomen en planten keuzen zijn. Dat is nu nog niet uitgewerkt. De assortimentskeuze moet onder andere in relatie tot biodiversiteit nog nader worden bepaald. De inzet is om de gemeentelijke 400.000 euro aan groen (bomen, struiken) voor de kathedraal na het evenement te gebruiken voor de groenprogramma’s in de stad. Wij hebben een goed plan van aanpak voor de uitvoering voorwaardelijk gesteld en wij willen daarmee het maximale doen om dit ook te laten waarmaken. Wij kunnen vanzelfsprekend niet met zekerheid garanderen dat al het groen ook definitief herplant kan worden. We sturen daarbij maximaal op herplant en informeren we de raad over het plan van aanpak en de bredere programmering van de biënnale.

7. Hoe wordt er omgegaan met de eventuele dieren die zich mogelijk in de Kathedraal gaan
vestigen? 

Antwoord:
Bestaande wet- en regelgeving is van kracht welke we in acht moeten nemen. De zorgplicht voor bijvoorbeeld nestbouw van vogels moet worden nageleefd.