Bomen voor biodi­ver­siteit – onderzoek van Natuur & Milieu

Indiendatum: 9 jan. 2024
Antwoorddatum: 26 jan. 2024

Natuur en Milieu heeft een groot bomenonderzoek gedaan onder 28 grote gemeenten, waaronder Tilburg. Uit het onderzoek blijkt dat driekwart van de geplante bomen goed is voor de biodiversiteit in de steden. Uit de studie blijkt helaas ook dat gemeenten exoten planten, en dat dat door de jaren heen niet is afgenomen. Het gaat daarbij om boomsoorten die hier van nature niet voorkomen en schadelijk zijn voor dieren en planten in hun buurt, en zo dus niet bijdragen aan het noodzakelijke biodiversiteitsherstel.

Naar aanleiding hiervan hebben wij een aantal technische vragen.

1. Kloppen de cijfers over de gemeente Tilburg, op pagina’s 72-73 van het rapport (ongeveer)? Klopt het dat in de periode 2020-2023 in Tilburg slechts 63 nieuwe bomen zijn geplant (terwijl bijvoorbeeld in gemeente Nijmegen in die periode 4.183 bomen zijn geplant)? Zo nee, graag een toelichting.

Antwoord:
Nee, dit klopt niet. Zo staat er bijvoorbeeld in het rapport dat er 91.000 geregistreerde gemeentelijke bomen zouden zijn binnen de gemeente Tilburg. Dat is echter niet correct, dit zijn er circa 106.000 bomen 6 . Daarnaast hebben we vanuit de beheeropgave alleen al in 2023 640 bomen geplant, in 2024 worden er nog eens 1.500 bomen geplant. Ook worden er in herinrichtingsprojecten in het MJP nog bomen geplant. De gemeente Tilburg is door Natuur en Milieu niet gevraagd om informatie aan te leveren voor het onderzoek. De link die in het rapport staat naar de door hen geraadpleegde data over de gemeente Tilburg werkt niet.

2. Is het onderscheid tussen bomen op de groene en zwarte lijst in lijn met het gemeentelijk beleid rond aanplant van nieuwe bomen (zoals in het programma ‘013 parken’ en ‘Code Groen Tilburg’)? Zo nee, waarin zit het verschil?

Antwoord:
Ja, ook de gemeente Tilburg houdt bij de aanplant van bomen rekening met de biodiversiteitswaarde van een boom. De groene en zwarte lijst van Natuur en Milieu komen grotendeels, maar niet helemaal 100% overeen met onze richtlijn. Het doel/gekozen lijn is dezelfde. Het verschil zit hem erin dat we vanuit biodiversiteit stellen dat planten deel moeten uitmaken van de potentiële natuurlijke vegetatie. Dit zijn de planten die hier van nature thuishoren. Indien dit niet mogelijk is, dienen de planten in ieder geval voedsel te bevatten voor de aanwezige fauna. Dit zijn meestal planten die bloeien met enkelvoudige bloemen. Deze planten bevatten stuifmeel en nectar voor veel insecten. Na de bloei geven deze planten vaak vruchten dat als voedsel dient voor voornamelijk vogels:
▪ 1 e keuze: inheemse beplanting;
▪ 2 e keuze: klonen (geen gevuldbloemigen) van inheemse beplanting;
▪ 3 e keuze: uitheemse soorten die enkelvoudige bloemen bevatten. Let op: Het feit dat een
boom een exoot is (dus niet inheems), betekent niet automatisch dat hij ook invasief is. Als een exoot schadelijk is voor de natuur, dan noemen we deze invasief. Invasieve exoten staan op de (Europese) Unielijst. Invasieve exoten worden door de gemeente Tilburg nooit aanplanten.

3. Wordt bij het planten van een nieuwe boom, ter vervanging van een gekapte boom, altijd gekozen voor een boom uit de groene lijst? Zo nee, hoe wordt bij de keuze voor een te planten boom rekening gehouden met de bijdrage aan biodiversiteitsherstel die een nieuwe boom biedt?

Antwoord:
Er wordt in lijn met de onder beantwoording 2 omschreven richtlijn door de gemeente aangeplant, maar er zijn uitzonderingen. Soms wordt beargumenteerd van de richtlijn afgeweken. Voorbeelden hiervan zijn op basis van beeld (o.a. bladkleur, bloei, groenblijvend) of cultuurhistorie. We hebben intern de kennis in huis om de juiste soort voor de juiste plek te kiezen.

4. Qua percentage bomen uit de zwarte lijst scoort Tilburg (3%) beter dan het gemiddelde van de 28 gemeenten (4%). Desalniettemin: op basis waarvan wordt bij aanplant van nieuwe bomen (doorgaans) toch gekozen voor een boom uit de zwarte lijst?

Antwoord:
Zie de beantwoording op vraag 3.