Afgifte ontwerp­ver­klaring van geen beden­kingen voor tijde­lijke huis­vesting arbeids­mi­granten aan Rielseweg 875

Afgelopen maand kwamen de inwoners van Riel meerdere keren op de fiets richting het gemeentehuis van Tilburg om hun ongenoegen te uiten over een huisvestingsvoorziening voor arbeidsmigranten aan de Rielseweg. Officieel Tilburgs grondgebied maar tegen de gemeentegrens van gemeente Goirle en daarmee de kern Riel aan.

Informatiesessie
Tijdens de informatiesessie spraken meerdere omwonenden in, maar ook diegene die de huisvesting gaat bouwen en iemand van het uitzendbureau. Dit was zeer verhelderend. Meestal als er een inspraakmogelijkheid is bij de raad komen vooral “tegenstanders”. De voorstanders hoor je vrijwel niet. Dat zij er nu bij waren vond onze fractie een verrijking.

Dit zegt niet dat we het eens waren met de inbreng die zij hadden. Onze fractie staat kritisch tegenover de huisvesting van arbeidsmigranten. Niet omdat we denken dat zij geen fatsoenlijke huisvesting zouden moeten krijgen, absoluut niet. Juist omdat er wél fatsoenlijke huisvesting moet zijn.

De komst van arbeidsmigranten betekent dat ons economische systeem uit balans is. Dat we voor onze goedkope bulkgoederen (pakketjes, vlees, etc.) lage loonarbeiders hier naartoe halen en ze vervolgens in de klem van een uitzendbureau terecht laten komen, waarbij arbeid en wonen direct aan elkaar gekoppeld is. Waar ontmoedigd wordt om te integreren in de maatschappij, waarbij het moeilijk is om fysieke gezondheidszorg te krijgen, om over mentale zorg nog maar niet te spreken. Waarbij er om belastingtechnische redenen met de migranten geschoven wordt in huisvesting alsof ze zelf bulkgoederen zijn.

In de themasessie leidde dit tot de volgende vraag vanuit onze kant:
“Het is ons bekend dat er bij de migranten, om diverse redenen, relatief veel gebruik van drank en drugs bestaat. De omwonenden geven aan hier overlast door te vrezen. In de huisvesting wordt een huisarts ingezet om Riel te ontzien. Bestaat er een mogelijkheid om ook vast iemand van bijvoorbeeld Novadic Kentron daar te hebben zitten? En zou dit de angst tot overlast bij de omwonenden wegnemen?”

Ook hebben we gevraagd of er sprake is om eerst werkloze arbeidsmigranten hier te laten wonen en werken voordat er nieuwe migranten uit Oost-Europa deze kant op worden gehaald.

Hieronder de antwoorden die verschillende insprekers gaven op onze vraag.

Antwoord dhr. Bagcan (uitzendbureau):
“Zoals ik net in de presentatie al, vanuit de recruitmentladder al aangaf: we hebben ook een fysieke vestiging in Tilburg. Dus we proberen altijd de werkeloze Tilburgers aan het werk te zetten. Dat is voor ons het meest simpele, dan hoeven we geen huisvesting, geen transport te regelen. Als we transport moeten regelen, dan doen we dat uiteraard natuurlijk ook.
Daarnaast proberen we arbeidsmigranten die hier werkeloos zijn, door wat dan ook, om die aan het werk te zetten. En als het dan nodig is om die te huisvesten, dan zullen we dat doen. De laatste stap is om Polen vanuit Polen hier naartoe te halen. Als er echt geen andere middelen meer mogelijk zijn, en een klant vraagt om die aantallen, dan is dat onze laatste strohalm.
Dus als eerste proberen we gewoon de werkeloze Tilburgers aan het werk te zetten, als tweede de werkloze arbeidsmigranten hier, en lukt dat niet dan gaan we naar Polen.”

Antwoord dhr. Groothuis (namens de omwonenden van Riel):
“Nou ja, goed, “ben je geholpen met een hulpverlener die aan de verslavingsproblematiek werkt?”: Wat ik in ieder geval in de media lees, wat er gepubliceerd wordt in jaarverslagen, etc., is dat er een enorme toename is van verslaving, drugsgebruik, binnen arbeidsmigranten. Dat ligt heel erg ook aan de werkdruk, die enorm hoog is bij deze mensen. Ja goed, waar begin je dan met elkaar? En als u aan mij vraagt van “zijn jullie daarmee geholpen?”: ik denk dat als ik ‘ja’ zeg, dat dat niet het goede antwoord is. Ik denk dat er naar heel het pakket gekeken moet gaan worden, wilt u de verslavingszorg binnen deze groep aan willen pakken. En dat begint bij de werkdruk. Dat begint, volgens mij, hoe dat georganiseerd is hier in Nederland. Dat betekent dat mensen continue een sterk afhankelijke positie hebben, een kwetsbare positie hebben, in de constructies zoals ze nu, onder uitzendbureaus, worden gehuisvest of in ieder geval worden ondergebracht. Ik wil daar persoonlijk nog een toevoeging aan geven. Als u niet functioneert op uw werk, dan verliest u uw huis niet. Op het moment dat u uw hypotheek niet betaalt, of uw huur, dan verliest u niet uw werk. Zo zijn we in Nederland georganiseerd. En deze mensen hebben daar continue mee te maken. Als je de literatuur leest, etc., en het gene wat daar geschreven is over dit onderwerp, dan zul je daar in eerste instantie aan moeten werken. Dus een volmondig ‘ja’ is er niet. Wij zijn wel heel erg voor de hulpverlening voor deze mensen, want wij zijn heel erg van deze mensen.”

Antwoord dhr. Blijd (huisvesting arbeidsmigranten):
“Ik wil daar even op reageren. Wij hebben sowieso een non-drugs-beleid. Ik moet inderdaad toegeven het komt wel eens voor dat er inderdaad mensen zijn die toch naar verdovende middelen grijpen. We hebben recent nog een voorbeeld gehad op een locatie van ons in Oosterhout. We hebben die persoon ook uit de groep gehaald, en vervolgens een andere leefomgeving gegeven. En dat gaat nu een stuk beter. Dat is eigenlijk hoe wij dat oppakken.”

Onze fractie kon zich erg vinden in de beantwoording van dhr. Groothuis, omdat het direct aan elkaar koppelen van werk en onderdak wat ons betreft een van de zwakke schakels in dit systeem is, en meteen uitdrukt waarom arbeidsmigratie zoals we die nu op deze manier in Nederland kennen, eigenlijk mensonterend is.

Aan het begin van de sessie waren we eigenlijk al tegen en aan het einde zowaar nog meer. Er is meer te lezen over de informatiesessie in een artikel uit het Brabants Dagblad, een artikel van Omroep Brabant en/of een artikel van Omroep Tilburg.

Debatsessie
Na een informatiesessie volgt er vaak een debatsessie. Normaal gaat dit verdeeld over een aantal specifieke debatonderwerpen/-vragen. In dit geval, omdat de vragen heel breed waren, is besloten om een algemeen debat te doen. Daarbij kreeg elke fractie twee minuten spreektijd en kon er daarna in debat worden gegaan. Ook hier zat de publieke tribune vol, net als bij de informatiesessie. De insteek van onze fractie was vooral gericht op het onderliggende systeem, zoals hierboven al benoemd. Anne-Miep heeft namens de fractie het woord gevoerd met de volgende debatbijdrage:

“Zeugen: 0,5, vleeskippen: 0,007, melkkoeien: 1, paardachtigen: 0,6, schapen en geiten: 0,1, arbeidsmigranten: 10 tot 12 vierkante meter woonoppervlak beschikbaar en (een eventueel gedeelde) slaapruimte van minimaal 3,5 vierkante meter per persoon, met een stoel, een matras van minimaal 80 bij 200 centimeter en 0,36 vierkante meter kledingkast.
Als we het hebben over de Roemernorm[1], hoe goed dit ook bedoeld is, voelt het gevoelsmatig als grootvee-eenheden[2]. Onze partij is, zoals u weet, al tegen het ophokken van dieren, laat staan het ophokken van mensen. En dat voor winstmaximalisatie.
Dit voelt als moderne slavernij en misschien is het dat ook wel. De vraag die wij ons dan ook als raad zouden moeten stellen is: willen wij dit? Willen wij bedrijven binnen onze gemeente faciliteren die hun verdienmodel gebaseerd hebben op kwetsbare lage loonwerkers?
Het stuk wat nu voorligt, de huisvesting van deze specifieke doelgroep aan de rand van onze gemeente is een direct voortvloeisel van ons westerse consumptiepatroon. Namelijk het aanschaffen van spullen, waarvan we eigenlijk weten dat we die niet nodig hebben. Ging het hier om bijvoorbeeld personeel in de zorgsector, hadden we mogelijk een ander standpunt gehad.
Wij begrijpen de kritiek op de locatie van deze huisvesting met alle eventuele overlast die toekomstige buren vrezen. Het punt wat wij vandaag echter hier willen maken is groter dan dat. Het gaat namelijk over ons huidige economische systeem dat blijkbaar niet kan draaien zonder deze goedkope arbeidskrachten. Zoals u weet is onze fractie een groot voorstander van een circulaire donut economie.
De Partij voor de Dieren kan onmogelijk voor dit voorstel stemmen, omdat deze manier van werken met arbeidsmigranten een economisch systeem in stand houdt waar onze fractie principieel tegen is."

Onze fractie had het gevoel dat na de inbreng van onze partij, er meer partijen waren die meer hardop het systeem kritiek gaven. Ook werd er door de wethouder aangegeven dat hij open staat voor een brede discussie over het systeem van arbeidsmigranten. Onze fractie zal het voortouw nemen met betrekking tot een agenderingsverzoek hierin.

Op woensdag 10 april is Pam Wijnans namens de fractie nog bij een bijeenkomst geweest dat georganiseerd werd door FNV. Naast Pam waren er raadsleden van D66, GroenLinks en PvdA om met het FNV in gesprek te gaan met arbeidsmigranten. Het waren intense gesprekken waarbij de schrijnende situaties waarin deze mensen kunnen leven, naar boven kwam. Het gaf ons meer inzicht in deze problematiek. Ook Anne-Miep heeft gesprekken gehad met mensen die, weliswaar met eigen woningen, werken voor uitzendbureaus, o.a. over welke nadelige effecten dit heeft op bijvoorbeeld re-integratie. Hier een artikel van het Brabants Dagblad over de sessie. Ook Omroep Tilburg besteedde er een artikel aan.

Besluitvorming
Op donderdag 11 april, 3 dagen na de debatsessie, werd het stuk besproken in de raad. Onze fractie heeft tegen het voorstel gestemd met de volgende stemverklaring:

“Onze inhoudelijke argumenten kon u afgelopen maandag al horen. De afgelopen paar dagen heb ik contact gehad over het uitzendbureau wat hier de boel gaat exploiteren. Pam is gister bij de sessie van FNV geweest en daar in gesprek geweest met arbeidsmigranten. De verhalen die uit beide gesprekken naar voren komen waren schrijnend. Iets wat iedereen die er gister bij was zeer waarschijnlijk kan beamen. Vanavond zetten we de eerste stappen voor deze accommodatie voor arbeidsmigranten. Hierna is er geen weg meer terug. En uiteindelijk wordt niemand hier gelukkig van, behalve de portemonnee van de exploitanten. Wij waren tegen en dat zijn we nog steeds.”

Het voorstel is aangenomen. Wil je meer weten? Lees dan het artikel van Brabants Dagblad, het artikel van Omroep Brabant en/of het artikel van Omroep Tilburg.

[1] De Roemernorm komt voor uit een onderzoek van Emile Roemer die aangeeft wat de minimale eisen zijn voor woonomstandigheden/huisvesting voor arbeidsmigranten. Dit is het gevolg van eerdere erbarmelijke omstandigheden waarin deze werknemers moesten wonen.

[2] Grootvee-eenheden (GVE) zijn een rekenmethode waarin wordt weergegeven hoeveel oppervlakte een dier minimaal moet hebben in de veehouderij. Een volwassen koe heeft als GVE 1. De rest is daarvan afgeleid. Dus een zeug heeft een GVE van 0,5 en dat is dus de helft van een koe.